“Os temas humanitarios conseguen poñer patas arriba o meu mundo interior”
Entrevista a Susana Girón, fotógrafa
Susana Girón é fotógrafa, madrileña de nacemento, aínda que xa hai anos que vive en Andalucía.
No seu traballo fotográficos prima a imaxe dos “esquecidos” e precisamente del naceron moitos proxectos para diferentes entidades, como é o caso de ANESVAD (“Lepra en Mumbai”), a Consellería de Medio Ambiente da Comunidade de Madrid (“El Tajo”). Tamén publicou en diversos medios de prensa (ABC, Todo Sur, 7 días Andalucía, Campo Base...). As súas obras foron seleccionadas e premiadas en diversos concursos e certames (Certame Fernando Quiñones, Arganda Solidaria 2006, Rutas do Mundo)
A pesar de que se licenciou en Educación Física, o seu amor aos deportes atopou na fotografía unha compañeira inseparable de viaxes. Vietnam, Camboia, Tailandia, India, Nepal, Cuba, Venezuela, Ecuador, Kenia, Turquía, Marrocos e moitos recunchos de Europa constitúen xa o seu propio universo caleidoscópico, ese que se acubilla baixo as lentes da súa cámara onde cada noite ela mesma bótase a durmir.
0. ¿Cando colliches por primeira vez unha cámara?
Recordo que o primeiro que lle pedín aos Reis Meigos foi unha cámara de fotos e unha bicicleta. Por entón tiña 5 anos, e xa me fascinaba a maxia dunha caixa negra de absoluta simpleza na que aparecían imaxes como por feitizo.
1. ¿Por que unha licenciada en Educación Física acaba dedicándose á imaxe?
A vida para min é unha constante evolución persoal. Sempre levei dentro ese “xene fotográfico”, pero nunca lle dei importancia, máis aló de “gústame facer fotos”. Ata que un día, decidín facer un curso de técnica fotográfica porque sempre quixen facelo e non o fixen... e entón xurdiu o frechazo, xa que literalmente namoreime de todo o que rodea a unha cámara fotográfica. Desde o principio os meus profesores animáronme a seguir, e xa non puiden parar. O mundo do deporte segue estando aí, é unha parte importante da miña vida, pero neste momento grazas ao universo fotográfico, persoal e interiormente consigo aprender máis cousas, sentir máis paixón polo que fago e afrontar retos máis motivadores. Síntoo así, non hai moitas máis razóns.
2. No teu catálogo fotográfico hai máis fotos do estranxeiro que de lugares españois ¿por que?
Por unha banda viaxar é parte esencial na miña vida. Por outra, ás veces é máis fácil ver o extraordinario no que non é ordinario. Con todo, creo que a razón principal é que para facer fotos necesito estar en absoluta soidade, case nun encontro persoal comigo mesma. A viaxe, simplemente por este feito, provócame certo estado mental que me axuda neste sentido: unha experiencia por coñecer, a miña cámara e eu. Non necesito máis.
3. ¿Preparas as túas viaxes dalgún xeito especial?
Non adoito preparar moito porque necesito pouco. Intento levar algo de nocións básicas do país, de historia, costumes... pero pouca cousa para non limitar os descubrimentos que un fai polos seus propios medios. Pouca roupa, unha soa mochila e a lonely planet.
4. ¿Cando marchas sabes xa que é o que vas pór diante do obxectivo?
Ás veces vou sabendo exactamente o que quero fotografar, aínda que necesito un tempo de relación coa contorna para dotar ás imaxes de detalles nos que é imposible caer se non compartes algo con esa contorna. Isto implícame un gran labor de documentación previa e coñecemento do tema, como fixen para as leproserías de Mumbai. Outras veces collín a miña cámara e o primeiro destino que se cruzou no meu camiño, e unha vez no lugar busquei e atopei “a miña historia”. Non me gusta ser metódica para certas cousas. Hai grandes historias por todas as partes, tan só hai que estar atenta e saber mirar.
5. ¿Cal é a túa foto favorita?
Calquera foto das miñas sobriñas ou dalgún bo momento cos meus amigos ou familia, sobre todo das antigas.
6. ¿Cor ou branco e negro?
Depende para que. Se a cor non achega nada á imaxe, sen dúbida o branco e negro, é máis esencial, non despista, arriscas máis. A cor, só polo feito de telo é atractivo. Segundo a intencionalidade creativa da serie que pretendo tomar, escollo un ou outro formato para dar coherencia.
7. Cando sacas unha foto, ¿cal é a túa prioridade?
Sentir algo nese momento ante o que teño diante. Os momentos sentidos sempre encerran historias. Iso é o que busco, que as imaxes ante todo, conten algo e provoquen cousas que eu sentín ao espectador.
8. ¿Un recordo indeleble?
Fotograficamente falando quizais o día que decidín empezar a tomar clases de fotografía, ou cando me chamaron por teléfono para darme o meu primeiro premio. Tantos... non sabería dicir cal.
9. No teu currículo hai un bo número de premios, ¿reconforta o recoñecemento tanto como o teren estado alí?
Sen dúbida o mellor premio é estar alí, o vivido, as lecturas do mundo que a fotografía permíteme facer. Fago fotografías fundamentalmente por que gozo, pásomo en grande. Non penso no recoñecemento que poida vir despois, aínda que cando os recibes, loxicamente reconforta e motiva.
10. ¿Cal é o país no que aínda soñas con sacar unha foto?
Máis que con países soño con atopar historias para fotografar, fóra da actualidade ou da atención informativa e que sexan capaces de converterse en algo que me provoque internamente. Esas historias poden aparecer en calquera momento e lugar.
11. ¿Viaxas soa?
Si, se a finalidade da viaxe é facer fotos. É unha soidade buscada e necesitada. Ao carecer de compañeiros, involúcrome moito máis no que busco, non me disperso e consigo acceder mellor ás contornas que quero. Non existe o tempo nin a présa, tan só unha idea constante que literalmente chega a “latexarme” na cabeza.
12. ¿Unha anécdota?
Agora ríome, pero hai uns anos, cando empezaba nisto, interesouse ABC por unhas fotos que tomei en Sevilla nun parque de animais africanos cunha nevada sorpresa que había 50 anos non sucedía. Cando emocionada fun a enviarlles por mail as fotos, descubrín que o disco duro do computador dera un erro no proceso de gravación e tan só puiden salvar unha foto. Aínda recordo a impotencia e a cara de idiota...
13. ¿En que ocasión tremeuche a man ao disparar?
En Ecuador, escalando o volcán Cotopaxi de 5.900 metros de altura e a - 20º. Doíanme tanto os dedos e tiña tan pouca mobilidade, que apenas podía pulsar o disparador. Aparte desta houbo varias nas que o motivo non foi o frío.
14. ¿Teñen as mulleres fotógrafas unha sensibilidade especial?
Creo que é unha calidade que depende máis da persoa que do sexo. Vin traballos de fotógrafos homes que están cargados de sentido e sensibilidade. Aínda que si creo que para dedicarche a isto hai que ter un lado sensitivo moi desenvolvido e que a muller neste sentido parte con certa vantaxe, aínda que non sempre a aproveitamos.
15. Logo do teu traballo “Miradas de muller” no obxectivo da túa cámara cal é a visión da muller no mundo?
Vexo unha muller en constante loita e que en numerosas ocasións segue encarnando as tarefas máis duras e sendo o eixo da familia. Sobre todo chámanme a atención, non tanto as diferenzas entre o papel do home e a muller, como as diferenzas entre as mesmas mulleres nas distintas sociedades.
16. Tamén estás traballando nun proxecto sobre o papel da muller andaluza ¿cal é ese papel?
É un proxecto titulado “Legados”. Fala daquelas actitudes que pensamos pertencen ao pasado e que aínda para sorpresa de moitos, permanecen moi vixentes na sociedade. Son actitudes que se herdan e sen decatarnos chegan a converterse nun modo de vida. Falo da muller andaluza por que é unha contorna que coñezo moi ben. É unha pequena homenaxe á xeración das nosas nais. Ao meu modo de ver, foi un pouco a xeración sacrificada: pais, fillos, maridos, traballo familiar, a casa... case sen chegar a gozar nunca dunhas vacacións ou un capricho, aínda que quizais tampouco nunca llo plantexaran. O seu papel fundamental é o do motor e unificador da familia e quizais tamén o ser as “coidadoras” da tradición. Vidas enteiras dedicadas aos detalles case sempre do alleo. Éme máis fácil explicalo nunha imaxe que con palabras. Se soubese escribir, non tería que facer fotos.
17. Os temas humanitarios cobran especial relevancia na túa obra ¿por que?
É o meu modo de achegar o meu graniño de area. Ademais, estes temas fascínanme porque conseguen mover e pór patas para arriba o meu mundo interior. Non sempre é cómodo, pero ese caos que xera sempre me resultou enriquecedor. O meu primeiro gran reportaxe tratou sobre as leproserías da cidade de Mumbai (India). Escollín este tema porque quería involucrarme nun tema que me perturbase, que me resultase duro e devastador, que me movese, porque dese movemento onde hai conflitos de sentimentos e sensibilidades poden lograrse, na disputa, obras máis francas, impactantes e cargadas de contido e emocións.
18. Hai moitos nenos nas túas fotos ¿por que?
Os nenos, como os anciáns, sempre inspiran algo, nunca deixan indiferente a ninguén. Ademais adoitan ser francos no diálogo que establecen coa cámara. Non adoita haber artificios, nin enganos, nin poses, nin complexos. Esa sinceridade e espontaneidade fascínanme.
19. Acabas de empezar un proxecto fotográfico- literario co poeta lucense Saturnino Valladares sobre a vida dos masai. ¿Cres que a fotografía e a literatura forman un bo tándem?
Creo que se enriquecen mutuamente e amplían bastante as posibilidades artísticas de cada disciplina individualmente. Amplías a capacidade de comunicar, transmitir, emocionar... de feito isto é algo ao que se tende na fotografía moderna.
20. ¿Elixiches a cultura masai por algunha razón concreta?
En esencia creo que todas as culturas non son tan diferentes entre si. Eliximos os masai porque foi o noso primeiro gran encontro coa África negra. Doutra banda, era unha forma de darlle unha visión máis conceptual, próxima e humana a unha cultura mitificada por revistas e documentais. Sería un traballo, en base, bastante similar ao que puidésemos facer cos yanomani en Venezuela ou as tribos de Nova Guinea.
21. ¿De que lugar son as próximas fotos que veremos na túa páxina web (www.susanagiron.es)?
España. É unha serie titulada “Mar Fragmentado”. É unha alegoría dun mar, unhas costas e unha contorna vista a través da fragmentación que produce a acción do ser humano. Pretendo insinuar máis que ensinar, deixar campo ao misterio e a interrogación. Son imaxes onde a xeometría e a composición fan referencia a esa fragmentación imposta polo home en algo a priori salvaxe, desordenado, aleatorio. Pero en toda calma aparente, sempre hai algo que perturba, que altera e que nos remite ao caos, algo que rompe as formas aparentes.
É un traballo que difire bastante do que ata agora realicei, e con todo ábreme creativamente novas vías á marxe da fotografía de reportaxe.
Cristina Corral Soilán
TRES XERACIÓNS
Parte do proxecto “LEGADOS”, estas imaxes falan de actitudes do pasado que permanecen vixentes nos nosos días, tendo como base á muller e Andalucía.
A imaxe foi tomada en Málaga en febreiro de 2007. A imaxe corresponde a un momento familiar delicado. A moza do fondo, embarazada de 7 meses e recentemente operada dun cancro de mama, espera ser sometida a unha cesárea en breves días que permita empezar sen riscos para o feto, un tratamento de quimioterapia. Mentres, a nai, tece ás carreiras un xersei para un neno que apenas pesará algo máis dun quilo ao nacer. Imaxe Finalista no certame “Miradas de Muller” de Madrid en marzo 2007.
“MULLER MASAI NA BOMA”
Kenia, setembro de 2006. A camiño entre a tradición e a modernidade, as mulleres masais continúan vivindo nos seus tradicionais bomas (casas) fabricadas con barro e excrementos de vaca. Esta moza masai de 17 anos xa ten 2 nenos. Pero a indumentaria e a actitude delatan un presente e un futuro cheo de cambios...
HISTORIA DUNHA NAI
Díptico parte da serie “lepra en Mumbai”. Tomadas nos suburbios da cidade de Mumbai (India) en marzo de 2006, as imaxes corresponden aos momentos precisos en que se comunica a un enfermo de Lepra e a súa nai, que o raparigo padece a enfermidade. Imaxe premiada no certame de fotografía Humanitaria “Arganda Solidaria 2006”.
“FIESTRA AO MAR”
Málaga. Xaneiro 2007. Primeira imaxe da serie “Mar Fragmentado”. Estas imaxes son unha alegoría dun mar, unhas costas e unha contorna vista a través da fragmentación que produce a acción do ser humano.
Cristina Corral Soilán
No hay comentarios:
Publicar un comentario